کشفِ کوزه عسلِ 3500 ساله در آفریقا - تور ایران

هزاران سال است که انسان از عسل استفاده می نماید. اما تا کنون مدرکی دال بر قدمت استفاده و شناخت این ماده خوراکی در جنوب صحرای عظیم آفریقا به دست نیامده بود. پژوهشگران از یافته های تازه در ا ین باره سخن می گویند.

احتمالا کهن ترین ماده ای که بشر برای شیرین کردن به کار می برده، عسل است. شواهد مستقیم و غیرمستقیم زیادی در خصوص شناخت و مصرف تولیدات زنبور عسل در قاره های مختلف وجود دارد.

برای نمونه نقش برجسته های مصر باستان حکایت از شناخت این ماده در 2600 سال پیش از میلاد مسیح می نمایند. ردپای این ماده، اما در بخش عظیمی از آفریقا که در جنوب صحرای آفریقا واقع شده، ناشناخته مانده بود.

قدیمی ترین شواهد در خصوص استفاده از عسل در آفریقا را تیمی متشکل از باستان شناسان دانشگاه گوته فرانکفورت به همراه شیمی دانان دانشگاه بریستول بریتانیا پیدا نموده اند. این پژوهشگران کوزه های سرامیکی با قدمت بالای 3500 سال از نیجریه را آنالیز کردند.

این خمره ها متعلق به تمدن یا فرهنگ ناک (nak) در نیجریه در غرب آفریقا هستند. این تمدن را بیش از همه با مجسمه های عظیم تراکوتا به جامانده از این دوران می شناسند. تراکوتا از خاک رس با دو رنگ متمایل به قرمز حاوی آهن یا مایل به زرد حاوی آهک ساخته می گردد.

قدمت تمدن ناک در قلب نیجریه را بین 700 تا 1500 سال پیش از میلاد مسیح تخمین می زنند. تا چند سال پیش معین نبود که آفرینندگان مجسمه های عجیبی که در این منطقه کشف شدند و عظیمی بعضی از آن ها تا یک و نیم متر می رسید در چه متن اجتماعی زندگی می کردند.

در پروژه ای که انجمن تحقیقات آلمان تأمین اقتصادی آن را به عهده گرفت، پژوهشگران دانشگاه گوته این تمدن را 12 سال از تمامی جوانب باستان شناسی آنالیز کردند. در کنار موضوعاتی، چون چگونگی زندگی و اسکان این قوم، اقتصاد و نوع تغذیه آن ها هم یک پرسش عظیم دیگر بود.

از آنجا که خاک زیستگاه جغرافیایی که به این قوم نسبت داده می گردد آنقدر اسیدی است که مواد در آن به سرعت تجزیه می شوند، تا به امروز اطلاعاتی در خصوص چگونگی تغذیه مردم در این تمدن به دست نیامده است.

برای پاسخ به این ابهامات، پژوهشگران تجزیه و تحلیل مولکولی رسوب های به جامانده از مواد مختلف بر روی خمره های سفالی را شروع کردند. آن ها در این تحقیقات افزون بر نشانه هایی که گواه مصرف گوشت حیوانات وحشی در خوراک انسان های آن دوران بود، آثاری هم از موم عسل پیدا کردند.

اینکه مردمان این جغرافیا چه محصولاتی از زنبور عسل را در آن دوران استفاده می کردند قابل تشخیص نیست. احتمال می رود که آن ها عسل را در این کوزه ها به وسیله حرارت دادن از بافت مومی جدا می کرد ه اند. احتمال دیگر استفاده از این خمره ها به عنوان کندوی زنبورهاست.

منبع: دویچه وله