تلاش برای احیا و برندسازی فرش دستباف ایران - تور ایران

قضیه چیست؟

بهروز عمرانی، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در نشست با فرحناز رافع، رئیس مرکز ملی فرش ایران با اشاره به این مطلب که با توجه به پهنه کشور تلاش کرده ایم فعالیت های پژوهشگاه را در برخی از نقاط متمرکز کنیم، گفت: در سال 98 با تاکید و تمرکز روی فعالیت های گسترده در استان خراسان، خروجی نسبتا خوبی حاصل شد.

او ادامه داد: امسال با توجه به بحران کمبود آب و تأثیرات آن بر جابجایی های گسترده جمعیتی تمرکز فعالیت های سال 99 را بر استانهای کرمان و سیستان و بلوچستان گذاشته ایم.

عمرانی با اشاره به ترک روستاها در استان سیستان و بلوچستان افزود: این جابجایی ها بخش زیادی از تنوع فرهنگی موجود در استانها را از میان برده است. اقدامات صورت نگرفته برای حفظ فرهنگ مناطق، دیگر قابل جبران نیست و این مناطق دچار بی هویتی می شوند.

رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری پیرامون تلاش برای احیا و برندسازی فرش دستباف ایران بیان نمود: به این منظور با دستگاه هایی مانند جهاد کشاورزی که فعالیت مرتبط با میراث فرهنگی انجام می دهند، پیشتر در حوزه نظام کشاورزی قنات کاشان، انگور ملایر و زعفران خراسان را به ثبت دنیای رسانده و برای ثبت ملی 8 پرونده میراث کشاورزی با وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری همکاری می کنیم.

او در ادامه سخنانش را در این حوزه به مقوله فرش مرتبط ساخت و افزود: در حوزه فرش 29 نشان جغرافیایی برای فرش دست بافت ایرانی ثبت شده و 53 فرش ثبت ملی شده اند. امیدواریم با همکاری مرکز ملی فرش ایران بتوانیم برای فرش کرمان و سیستان و بلوچستان نیز نشان جغرافیایی بگیریم.

او با اشاره به فعالیتهای انجام شده توسط دفتر بین الملل پژوهشگاه در راستای برگزاری دوره های آموزشی ثبت نشان جغرافیایی شرح داد: در صورت تمایل حاضریم با همکاری مرکز ملی فرش کارگاه های گسترده تری در حوزه نشان جغرافیایی در استان های کرمان و سیستان و بلوچستان برگزار کنیم.

رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با تأکید برحمایت از تولیدکنندگان فرش ایرانی و آگاهی بخشی در خصوص اهمیت ثبت دنیای فرش دستبافت ایران افزود: باید بدانیم زمانیکه قالی فارس و کاشان در یونسکو ثبت دنیای می شود ظرفیت هایش چه بوده، چه کمکی به هنرمندان و کنشگران این حوزه می کند و آنها برای حفظ کیفیت این آثار چه وظایفی دارند.

عمرانی شرح داد: مهر اصالت نیز یکی از ظرفیت هایی است که در کنار میراث ناملموس و ثبت نشان جغرافیایی می تواند در حوزه معرفی فرش ایرانی کمک کند.

او با بیان اینکه فرش افشار ظرفیت های خوبی برای ثبت نشان جغرافیایی دارد و پژوهشگاه این آمادگی را دارد که برای ثبت ملی و دنیای آن همکاری کند، افزود: امیدواریم در سال پیش رو بتوانیم با همکاری مرکز ملی فرش ایران موضوع توجه به هنر و هنرمندان حوزه فرش را در مناطق سیستان و بلوچستان و کرمان افزایش دهیم. همچنین پیروز به برداشتن گام هایی در راستای اشتغالزایی و کاهش پیامدهای ناشی از بحران آب و جابجایی روستاها و ترویج هنرهای سنتی در استانها شویم.

فرش ایران برندسازی نشده است

در ادامه این نشست رئیس مرکز ملی فرش ایران با ابراز خرسندی از امکان پیش آمده برای همکاری این مرکز با پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری گفت: در بحث برندسازی و ثبت دنیای فرش دستبافت ایرانی، محصولات، نقشه ها و منطقه جغرافیایی مد نظر است.

او با اشاره به قدمت 4 هزار ساله فرش دست بافت ایران که در تمام نقاط کشور با نقش و نگاره و طرح های منحصر بفرد بافته می شود، افزود: در راستای احیا و معرفی فرش ایرانی در مرکز ملی فرش ایران فعالیت های گسترده ای انجام شده و در حوزه ثبت نشان جغرافیایی نیز اقداماتی در حال شکل گیری است.

رافع در تشریح این اقدامات ادامه داد: در حوزه ثبت نشان جغرافیایی اقداماتی انجام شده که در سه دوره پنج ساله و مجموعا در 15 سال بتوانیم ثبت نشان جغرافیایی را در تمامی استانها انجام دهیم.

او با بیان اینکه فرش ایرانی هنوز برندسازی نشده و تنها در سطح دنیا مطرح است، شرح داد: با اقدامات گسترده در تلاش هستیم در سطح استان ها با همکاری سازمان های مرتبط اصالت فرش های دستبافت را معین کنیم.

رئیس مرکز ملی فرش با بیان این مطلب که با این اقدام می توانیم تعداد فرش ها و نقوش به کار رفته و هنرمندان این حوزه را شناسایی کنیم تا این میراث کهن برای نسل آینده باقی بماند، شرح داد: برای حفظ فرش ایرانی به عنوان یک میراث گرانبها برای نسل آینده باید در کنار ایجاد منزلت برای قالیبافان که این هنر بی بدیل و منحصر به فرد را خلق می کنند سرانه اشتغال را بالا برد.

ثبت قالی کرمان و سیستان بلوچستان با همکاری میراث

در ادامه این نشست یاسر حنیفی سرپرست معاونت امور تولید مرکز ملی فرش ایران با اشاره به همکاری های آینده مرکز ملی فرش ایران و پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در حوزه های مشترک گفت: فرهنگ شفاهی فرش دستبافت یکی از حوزه های فرهنگی است که مرکز ملی فرش ایران فعالیت های گسترده ای را در این حوزه انجام داده و پروژه های گسترده ای نیز در این راستا تعریف کرده که با همکاری پژوهشگاه ارتقا خواهد یافت.

او با اشاره به ثبت قالی فارس و کاشان در حوزه میراث ناملموس یادآور شد: امسال می توانیم با همکاری پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری برای ثبت قالی کرمان و سیستان بلوچستان اقدام کنیم.

سرپرست معاونت امور تولید مرکز ملی فرش ایران افزود: اقداماتی در راستای مهر اصالت فرش دستبافت از سال 93 در این مرکز شروع و متوقف شده که در صورت شروع مجدد این پروژه در آینده نزدیک اتفاقات خوبی در این حوزه خواهد افتاد.

حنیفی توجه به نیروی انسانی را در حوزه فرش مهم ارزیابی کرد و گفت: شناسایی هنرمندان قالی باف در قید حیات، طراحان نقشه و... از جمله فعالیت هایی هستند که به ماندگاری و حفظ این میراث ارزشمند کمک می کند.

منیژه هادیان دهکردی، معاون پژوهشی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری از دیگر سخنرانان این نشست با اشاره به فصول مشترک فعالیت های مرکز ملی فرش ایران و پژوهشگاه، از حفظ و احیا گرفته تا حمایت از تولیدکنندگان گفت: پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در حوزه پژوهش و آموزش می تواند با مرکز ملی فرش ایران همکاری های گسترده ای داشته باشد.

او با انتقاد از اینکه خاستگاه فرش دستبافت در دنیا ایران است ولی آنطور که شایسته است در دنیا معرفی نشده، ابراز امیدواری کرد که با همکاری این دو مرکز بتوان گام های گسترده تری در این راستا برداشت.