روش های درمان زخم بستر

زخم بستر اغلب در بخش های استخوانی بدن ایجاد می گردد زیرا در این قسمت ها فشار بیشتری بر پوست وارد می گردد و چربی کمتری برای محافظت از این ناحیه وجود دارد.

زخم بستر اغلب در بخش های استخوانی بدن ایجاد می گردد زیرا در این قسمت ها فشار بیشتری بر پوست وارد می گردد و چربی کمتری برای محافظت از این ناحیه وجود دارد.

به گزارش خبرنگاران به نقل از مشرق، زَخم بَستر به آسیب بافت بدن (شامل پوست٬ درم٬ اپیدرم و ماهیچه) در اثر ایجاد فشار درازمدت بر یک یا چند نقطه از بدن گفته می گردد. خوابیدن طولانی مدت در یک شرایط ثابت، سائیدگی در جایگاه یا بستر، استفاده از لگن بیمار نامناسب یا کشیدگی با ملحفه می تواند به بخشی از پوست یا بافت بدن آسیب بزند.

زخم بستر اغلب در بخش های استخوانی بدن ایجاد می گردد زیرا در این قسمت ها فشار بیشتری بر پوست وارد می گردد و چربی کمتری برای محافظت از این ناحیه وجود دارد. باید بدانید که مشکل زخم بستر اغلب در نقاط باسن، شانه، پوست، در امتداد ستون فقرات، پشت دست و یا کمر، پاشنه، مچ پا و یا پوست پشت زانو اتفاق می افتد.

اگر زخم بستر به موقع درمان نگردد، می تواند به یک زخم عمیق منجر گردد و علائم عفونت مانند چرک نیز در این زخم ها ایجاد گردد.

چه کسانی بیشتر در معرض زخم بستر هستند؟

- افرادی که برای مدت طولانی تری در یک شرایط ثابت (خوابیدن به یک سمت) قرار می گیرند

- افراد مسن

- افراد مبتلا به دیابت نوع دو

- افرادی که از ویلچر استفاده می نمایند

مراحل پیدایش زخم بستر

زخم بستر که با عنوان زخم فشاری نیز شناخته می گردد، زخمی است که در اثر فشارهای طولانی مدت بر نقاط مختلف بدن، به خصوص نقاطی که دچار زخم و یا جراحت شده اند، ایجاد می گردد. گرچه این زخم ها معمولاً به دنبال جراحت پوستی ایجاد می شوند، اما می توانند عمیق شده و به استخوان نیز برسند. در صورتی که زخم بستر درمان نگردد، می تواند با جان فرد بازی کند.

زخم بستر عمدتاً به دنبال فشار و نیرویی ایجاد می گردد که باعث قطع جریان خون به قسمت هایی از بدن و یا بافت های آن ناحیه می گردد. با کاهش و یا قطع خون رسانی، مواد مغذی و اکسیژن نیز به مقدار کافی به سلول ها نمی رسد. در صورت تداوم چنین شرایطی، سلول می میرد و زخم نیز گسترش پیدا می نماید.

دانستن این موضوع که زخم در چه مرحله ای واقع شده است، به تشخیص و درمان سریع توسط متخصصین بالینی یاری می نماید. مراحل زخم بستر به توضیح زیر می باشد:

مرحله اول: در این مرحله، متوجه تغییر رنگ و بی رنگ شدن پوست ناحیه درگیر خواهید شد. در چنین حالتی، زخم کمترین عوارض را به همراه دارد، و طی چند روز بهبود می یابد.

مرحله دوم: در این مرحله، پوست ناحیه باز، و علائمی از مرگ و نکروزه شدن بافت اطراف زخم مشاهده می گردد، احتمال عفونی شدن در این چنین حالتی افزایش می یابد، و بستر زخم به رنگ صورتی و قرمز در می آید. بهبود زخم در این مرحله چند هفته ای طول می کشد.

مرحله سوم: در این مرحله، زخم عمیق می گردد و بر لایه های چربی نیز تأثیر می گذارد. معمولاً چند ماه درمان برای زخم ها در این مرحله، زمان احتیاج می باشد.

مرحله چهارم: در این مرحله، استخوان و ماهیچه ها نیز درگیر می شوند.

پیشگیری از زخم بستر

تغییر شرایط خواب بیمار: تغییر شرایط خواب بیمار باعث می گردد که فشار وارد بر زخم کاسته گردد. لذا هر چند وقت باید شرایط خواب بیمار تغییر داده گردد. این راه، اولین و اصلی ترین اقدام برای پیشگیری از ایجاد زخم بستر به شمار می رود.

استفاده از بالش های هوایی: استفاده از بالش های هوایی باعث می گردد که فشار وارد بر زخم کاسته گردد و خون بیشتری در سلول ها جهت تسریع بهبودی زخم جریان داشته باشد.

تغذیه: شرایط تغذیه می تواند تأثیر فراوانی بر بهبودی زخم بستر داشته باشد. استفاده از پروتئین و سبزیجات و میوه جات تازه (مخصوصاً میوه های حاوی ویتامین ث) و زینک نقش بزرگی در بهبودی زخم دارند. همچنین یک برنامه غذایی منظم باعث می گردد که بدن توانایی ساخت سلول های جدید را بدست آورده و زخم سریع تر بهبود یابد.

درمان زخم بستر

درمان زخم بستر، بر اساس مرحله، اندازه و عمق زخم صورت می گیرد. بعضی اقدامات درمانی زخم بستر به توضیح زیر می باشد:

یکی از مهم ترین اقدامات در درمان زخم بستر، کاهش فشار وارد شده به ناحیه درگیر می باشد. به همین خاطر، پوزیشن و شرایط قرار گیری فرد بایستی مرتب تغییر کند. افرادی که از ویلچر استفاده می نمایند، پوزیشن نشستن و وزن وارده به یک ناحیه بایستی هر پانزده دقیقه یک بار تغییر کند. افراد بستری نیز باید هر دو ساعت یک بار حرکت داده شوند.

استفاده از تشک های مناسب، و یا قرار دادن بالشت در نواحی که بیشتر تحت فشار هستند، یکی از راه های متعادل کردن فشار وارده به تمامی قسمت ها و سطوح بدن می باشد. به عنوان مثال می توان هنگام خواب، بالشتی را میان مچ و زانو قرار داد.

جهت درمان زخم بستر، بهتر است ناحیه زخم با آب و صابون (نه صابون های قوی)، کاملاً تمیز و شسته گردد، تا هر گونه مواد اضافی و بافت مرده از روی زخم برداشته گردد. این کار، به تسریع فرایند بهبودی زخم نیز یاری می نماید. اما این نکته را در نظر داشته باشید که زخم بلافاصله باید خشک گردد.

باید زخم بستر را با ماده ای بنام سالین شستشو داده و سپس آن را با یک پانسمان بی منفذ بپوشانید.

در صورت تعویض هرروز پانسمان فرصت ترمیم زخم را به محل جراحت نداده، لذا استفاده از یک پانسمان بی منفذ این فرصت را به عامل رشد می دهد تا در تماس کافی با سطح پوست باشد و در بسیاری موارد ترمیم زخم را شتاب می دهد.

این افراد احتیاجمند مراقبت ویژه پوستی هستند؛ لذا باید از محصولاتی نظیر افشانه های شستشو دهنده و یا محافظ های مرطوب که ویژه افراد مبتلا به بی اختیاری ساخته شده اند استفاده گردد.

به منظور غذا رسانی کافی به پوست، در روز دست کم نوشیدن هشت لیوان آب و غذایی متناسب حاوی مقدار کافی پروتئین از جمله ماهی می تواند جوابگوی احتیاجهای جسمی فرد باشد، لذا علاوه براینکه پروتئین ترمیم نماینده بافت های بدن است، می تواند جهت حفظ سلامتی پوست مفید باشد.

مصرف 500 میلی گرم ویتامین ث دو بار در روز اندازه تعداد زخم های بستر را تا 84 درصد کاهش می دهد، البته افراد پیش از مصرف این ویتامین باید با دکتر خود مشورت نمایند.

درمان های خانگی زخم بستر

روغن نارگیل: روغن نارگیل سرشار از اسیدهای چرب می باشد که می تواند انتخاب مناسبی برای درمان زخم بستر باشد. روغن نارگیل را بر روی قسمت هایی که دچار زخم بستر شده است به آرامی ماساژ دهید تا روغن نارگیل جذب پوست گردد. اما دقت داشته باشید که هنگام ماساژ دادن, فشاری بر زخم های بیمار وارد نگردد.

عسل: همچنین می توانید برای استفاده از اثرات شفابخش عسل آن را روی پوست قرا داده و پس از گذشت چیزی حدود 30 دقیقه آن را شست و شو دهید. عسل گرم بوده و گرمای حاصل می تواند خون رسانی به ناحیه زخم و در نتیجه فرایند بهبود را تسریع کند.

آب شور: گاهی اوقات زخم ها به خوبی تمیز نمی شوند, این گونه زخم ها بیشتر در برابر عفونت آسیب پذیر هستند. استفاده از آب شور پوست مرده و شل را از بین می برد و مایع اضافه را کم می نماید. اگر تمایل دارید از این روش استفاده نمائید کافیست, یک فنجان آب تهیه کنید و 2 قاشق چایخوری نمک به آن بیفزایید و خوب ترکیب کنید. اجازه دهید این ترکیب بجوشد و زمانی که خنک شد برای تمیز کردن زخم ها از این ترکیب بهره ببرید. این روش را چند بار در روز تکرار کنید.

آلوئه ورا: آلوئه ورا به شما یاری زیادی می نماید تا زخم بستر خود را درمان کنید زیرا به پوست آسیب دیده رطوبت می رساند و به این علت سبب درمان هر چه سریع تر زخم بستر می گردد.

برای استفاده از این روش کافیست, ابتدا آلوئه ورا را برش زده و ژل آلوئه را بر قسمت هایی که دچار زخم شده به آرامی بمالید و منتظر بمانید تا ژل خشک گردد.

در نهایت با پارچه ای پاکیزه قسمت آسیب دیده را تمیز کنید. این روش را سه بار در روز انجام دهید تا نتایج مثبتش را ببینید.

زردچوبه: زردچوبه خواص ضدعفونی نماینده و آنتی اکسیدانی دارد و هم چنین برای برطرف التهاب به کار برده می گردد.اگر تمایل دارید از این روش بهره ببرید, کافیست قسمتی را که دچار زخم بستر شده با آب شور تمیز نمائید و به اندازه کافی زردچوبه روی زخم بپاشید. بعد از اینکه کل زخم با زردچوبه پوشانده شد, زخم را با پانسمان ببندید.

این روش را سه بار در روز تکرار کنید. اگر می خواهید سریع تر به نتایج مثبت برسید علاوه بر استفاده از این روش, شیرگرم و زردچوبه را ترکیب نمائید و دو بار در روز نوش جان کنید.

درمان های پزشکی زخم بستر:

برای بهبود و درمان زخم بستر در درجات بالاتر و حادتر می توان از پانسمان های مخصوصی که حاوی سلول های بنیادی هستند استفاده کرد. این پانسمان ها امکان رشد و نمو بافت های از دست رفته را برای بیمار امکان پذیر نموده و درمان زخم بستر بسیار مؤثر هستند. همچنین لیزردرمانی نیز می تواند انتخاب مناسبی به عنوان یک روش درمانی برای زخم بستر باشد. حرارت حاصل از لیزر درمانی می تواند فرایند تقسیم سلولی را در محل آسیب دیده تحریک نموده و به بهبود زخم ها یاری شایانی کند.

به هنگام شستن زخم بستر، بهتر است به نکات زیر توجه گردد:

بایستی از پنبه و دستمال های نرم استفاده گردد، تا بستر زخم خراشیده و ساییده نگردد.

از کرم های مرطوب نماینده می توان استفاده کرد.

احتیاجی به استحمام روزانه نمی باشد.

استفاده از پانسمان های مناسب در تسریع فرایند بهبود زخم، بسیار مؤثر می باشد، زیرا که این پانسمان ها محیط مرطوبی را برای زخم فراهم می نمایند، و همانند سدی محافظ، مانع از ورود عوامل بیماری زا به زخم می شوند، در نتیجه، احتمال بروز عفونت نیز به حداقل خواهد رسید. این در حالی است، که پوست اطراف زخم کاملاً خشک باقی می ماند.

پانسمان ژل، فوم، و پانسمان های نواری، از جمله پانسمان هایی هستند که در درمان زخم بستر استفاده می شوند. گاهی ضروری است فرد از چندین نوع پانسمان استفاده کند.

معمولاً جهت پیشگیری از بروز عفونت، داروهای آنتی باکتریال تجویز می گردد.

جهت تسکین درد نیز داورهای مسکن برای فرد در نظر گرفته خواهد شد.

وکیوم تراپی، که در آن از از فشار منفی کنترل شده ای برای ترمیم و بهبود زخم ها استفاد می گردد، لوله ای عاری از هوا به زخم متصل می گردد، این محیط خلاء، رطوبت زخم را می گیرد و به بسته شدن زخم نیز یاری می نماید.